Αιολικά Πάρκα στη Θράκη με σεβασμό στη βιοποικιλότητα

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Πέμπτη, 19 Σεπτεμβρίου 2013 20:58

Μεγάλο τμήμα της Θράκης αποτελεί επίκεντρο εκμετάλλευσης αιολικής ενέργειας με μεγάλο αριθμό εγκατεστημένων ανεμογεννητριών. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά αν ληφθούν υπόψη τα αιολικά πάρκα (ΑΙΟΠΑ) που βρίσκονται υπό αδειοδότηση. Αν και η ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας είναι σημαντική για τη συμμετοχή της Ελλάδας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τη μείωση της...χρήσης ορυκτών καυσίμων αλλά και την ενεργειακή ασφάλεια και ανεξαρτησία και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, η χωροθέτηση των ΑΙΟΠΑ θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι δυνητικά αρνητικές επιπτώσεις τους στην ορνιθοπανίδα της Θράκης. Η Θράκη έχει εξαιρετική ορνιθολογική σημασία, φιλοξενώντας πανευρωπαϊκής σημασίας ενδιαιτήματα, κυρίως μεγάλων αρπακτικών και υδρόβιων πουλιών, τα περισσότερα από τα οποία είναι προστατευόμενα, ενώ κάποια είναι παγκοσμίως απειλούμενα. 

Μέσα στο πλαίσιο προσπαθειών προσδιορισμού των συνθηκών για τη βιώσιμη ανάπτυξη ΑΙΟΠΑ στη Θράκη, το WWF Ελλάς προχώρησε το 2008 στη σύνταξη πρότασης για την ορθή χωροθέτηση των ΑΙΟΠΑ εντός της Περιοχής Αιολικής Προτεραιότητας 1. 

Λόγω νέων δεδομένων που προέρχονται από τις πρόσφατες ερευνητικές δράσεις του WWF Ελλάς στην περιοχή και αλλαγών στην περιβαλλοντική νομοθεσία, μέσω των οποίων θεσμοθετήθηκαν καίριας σημασίας μέτρα για την προστασία της ορνιθοπανίδας και γενικά της βιοποικιλότητας, η πρόταση του 2008 επικαιροποιείται. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων χρονικά ερευνών που πραγματοποίησε το WWF Ελλάς, εντοπίστηκαν στις βάσεις ανεμογεννητριών της περιοχής που παρακολουθούνται σε τακτικά διαστήματα, ακόμα και καθημερινά, νεκρά: 5 αρπακτικά πουλιά, 11 μικρόπουλα και 8 νυχτερίδες (2008-2009), 9 αρπακτικά πουλιά, 73 μικρόπουλα και 186 νυχτερίδες (2009-2010). Οι αθροιστικές επιπτώσεις των ΑΙΟΠΑ στη μακροχρόνια επιβίωση ειδικά των σπάνιων γυπών εκτιμώνται ως ιδιαίτερα ανησυχητικές. Αν τελικώς εγκατασταθεί το πλήρες εκτιμώμενο δυναμικό των 960 ΜW στην ΠΑΠ 1 αυτό συνεπάγεται το λιγότερο 300 Α/Γ περισσότερες από τις σημερινές. Με βάση τις εκτιμήσεις για 0,173 αρπακτικά πουλιά ανά Α/Γ ανά έτος, που προκύπτει από τη δεύτερη και πιο εντατική καταγραφή θανατηφόρων περιστατικών, και την υπόθεση ότι όλες οι Α/Γ θα επιφέρουν την ίδια επίπτωση λόγω πρόσκρουσης, εκτιμάται ότι ο αριθμός των νεκρών θα φτάσει τουλάχιστον τα 80 αρπακτικά πουλιά, εκ των οποίων περίπου τα 10 θα είναι γύπες και πολλές εκατοντάδες νυχτερίδες ανά έτος. Ο αριθμός αυτός θα απειλήσει την επιβίωση αρκετών ειδών αρπακτικών πουλιών.

Τα διαθέσιμα πλέον δεδομένα οδηγούν στο αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα ότι για τη νομικά και οικολογικά επιβεβλημένη επιβίωση των ειδών της ορνιθοπανίδας και της οικολογικής ακεραιότητας της περιοχής, απαιτείται η άμεση και εκ βάθρων αναθεώρηση της ανάπτυξης ΑΙΟΠΑ στην κεντρική περιοχή των Περιφερειακών Ενοτήτων Ροδόπης και Έβρου. Στόχος η νέα πρόταση να αποτελέσει τον καλύτερο δυνατό οδηγό για την εγκατάσταση ΑΙΟΠΑ στην περιοχή και ταυτόχρονα να συνδράμει στην εφαρμογή των πρόσφατων νομοθετικών συμπληρώσεων. 

Η πρόταση του WWF Ελλάς ορίζει δύο ζώνες: τις ζώνες αποκλεισμού, δηλαδή περιοχές όπου προτείνεται να αποκλεισθεί η εγκατάσταση ΑΙΟΠΑ, και τις ζώνες αυξημένης προστασίας, δηλαδή περιοχές εντός των οποίων η εγκατάσταση των ΑΙΟΠΑ θα πρέπει να πραγματοποιείται βάσει συγκεκριμένων προϋποθέσεων (Χάρτης 1). 

Στις Ζώνες αποκλεισμού, προτείνεται η απαγόρευση χωροθέτησης ΑΙΟΠΑ. Πρόκειται για περιοχές που αποτελούν τον ζωτικό χώρο των προστατευόμενων πουλιών της περιοχής. Η εγκατάσταση ΑΙΟΠΑ σε αυτές τις περιοχές απειλεί τη χωρική συνέχεια, συνδεσιμότητα και συνοχή των επιμέρους ενδιαιτημάτων, που είναι απαραίτητα για την αναπαραγωγή και την επιβίωση απειλούμενων ειδών ορνιθοπανίδας. Οι Ζώνες Αποκλεισμού συμπεριλαμβάνουν τις σημαντικές περιοχές δραστηριοποίησης του μαυρόγυπα, τα Εθνικά Πάρκα Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου και Δέλτα Έβρου, την αποικία του όρνιου στον νότιο Έβρο, το πευκόδασος Λουτρού και τις θέσεις φωλιάσματος των επικρατειακών αρπακτικών και του μαυροπελαργού. Οι ζώνες αποκλεισμού αποτελούν το κυριότερο μέτρο που θα συντελέσει στη διατήρηση των πολύτιμων προστατευόμενων χαρακτηριστικών της περιοχής. 

Στις Ζώνες Αυξημένης Προστασίας προτείνεται η εγκατάσταση των ΑΙΟΠΑ να πραγματοποιείται βάσει συγκεκριμένων προϋποθέσεων που απορρέουν από την εκπόνηση πλήρων και επιστημονικά τεκμηριωμένων αξιολογήσεων των επιπτώσεών τους. Οι ζώνες αυξημένης προστασίας περιλαμβάνουν εκτάσεις της Θράκης που έχουν χαρακτηριστεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), βάσει της ευρωπαϊκής οδηγίας για τα άγρια πτηνά (2009/147/ΕΚ) αλλά και συγκεκριμένες περιοχές, εκτός ΖΕΠ, με στόχο να διαφυλαχτεί η ακεραιότητα πληθυσμών ορνιθοπανίδας που κινούνται πέρα από τα όρια θεσμοθετημένων περιοχών. Για τα ΑΙΟΠΑ που εντάσσονται στις ζώνες αυξημένης προστασίας προτείνεται η υποχρεωτική εκπόνηση Ειδικής Ορνιθολογικής Μελέτης.

Χάρτης 1. Η νέα πρόταση ορθής χωροθέτησης αιολικών πάρκων στη Θράκη. Η κόκκινη περιοχή υποδεικνύει τη Ζώνη Αποκλεισμού ως το σύνολο: των περιοχών υψηλής και μέτριας-υψηλής χρήσης βάσει των δεδομένων της δορυφορικής τηλεμετρίας του μαυρόγυπα, των περιοχών υψηλής συχνότητας παρουσίας βάσει των δεδομένων της ράδιο-τηλεμετρίας του μαυρόγυπα, των περιοχών των ΕΠ Δαδιάς και Δέλτα Έβρου, του πευκοδάσους Λουτρού, της αποικίας των όρνιων και των περιοχών ακτίνας 1000 μέτρων περιμετρικά των θέσεων φωλιάσματος επικρατειακών αρπακτικών πουλιών και μαυροπελαργού. Η πράσινη περιοχή υποδεικνύει τη Ζώνη Ειδικής Αξιολόγησης ως το σύνολο: των περιοχών μέτριας-χαμηλής χρήσης βάσει των δεδομένων της δορυφορικής τηλεμετρίας του μαυρόγυπα, των περιοχών μέτριας συχνότητας παρουσίας βάσει των δεδομένων της ράδιο-τηλεμετρίας του μαυρόγυπα και των περιοχών ακτίνας 5000 μέτρων περιμετρικά των θέσεων φωλιάσματος επικρατειακών αρπακτικών πουλιών και μαυροπελαργού.

Ο καθορισμός των παραπάνω ζωνών αποκλεισμού και αυξημένης προστασίας στην περιοχή της Θράκης, δεν αποτελεί πρόταση αποχαρακτηρισμού της περιοχής από περιοχή αιολικής προτεραιότητας. Είναι προφανές ότι η περιοχή έχει σημαντικό αιολικό δυναμικό, όπως φανερώνει και η ύπαρξη τόσων και ποικίλων ειδών αρπακτικών που εκμεταλλεύονται αυτό το δυναμικό για τις πτήσεις τους. Πέρα από τον προσδιορισμό των δύο αυτών ζωνών, η αναθεωρημένη πρόταση του WWF Ελλάς για την ορθή χωροθέτηση αιολικών πάρκων στη Θράκη καταλήγει και στον προσδιορισμό των θέσεων που είναι κατάλληλες για τη χωροθέτηση αιολικών. Από την παρουσίαση αυτή προκύπτει ότι παρά τον αποκλεισμό των αιολικών πάρκων από τις περιοχές ιδιαίτερης σημασίας για την ορνιθοπανίδα, υφίστανται περιοχές ικανές να υποστηρίξουν την εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας της Θράκης (Χάρτης 2). 

Οι κατάλληλες περιοχές για τη χωροθέτηση ΑΙΟΠΑ αναδεικνύονται μέσα από τη συνδυαστική απεικόνιση των ζωνών αποκλεισμού και των στοιχείων του αιολικού δυναμικού της περιοχής για την περίοδο 1998-2001 (ΚΑΠΕ 2012) . Σύμφωνα με αναφορά της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EC 2009) για να είναι οι περιοχές κατάλληλες για εγκατάσταση ΑΙΟΠΑ πρέπει να έχουν αιολικό δυναμικό μεγαλύτερο τουλάχιστον από 5,1 m/s. Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να τονιστεί πως λόγω βελτιώσεων στην τεχνολογία των Α/Γ αναμένεται αύξηση της ικανότητας εκμετάλλευσης χαμηλότερου αιολικού δυναμικού, γεγονός που θα αυξήσει την έκταση των διαθέσιμων περιοχών στο μέλλον. Ταυτόχρονα σημειώνεται πως το παρόν αιολικό δυναμικό μετρήθηκε σε ύψος 40 μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους, ενώ το ύψος εντός του οποίου τοποθετείται ο ρότορας των Α/Γ είναι συνήθως μεταξύ 30 και 125 μέτρων. Σύμφωνα με έκθεση του 2012 του Διεθνή Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA), το αιολικό δυναμικό στο ύψος του ρότορα μπορεί να διπλασιαστεί όταν πενταπλασιαστεί το ύψος της Α/Γ. Επομένως το εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό πιθανότατα είναι σημαντικά μεγαλύτερο στις θέσεις που παρουσιάζονται στον χάρτη, ενώ εξίσου πιθανό είναι να υπάρχουν και επιπλέον θέσεις με επαρκές αιολικό δυναμικό.

Χάρτης 2. Περιοχές κατάλληλες για εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Με το σκούρο πράσινο χρώμα αποτυπώνονται οι περιοχές με ιδανικό, για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων, αιολικό δυναμικό και με το πολύ ανοιχτό πράσινο οι περιοχές με επαρκές αιολικό δυναμικό.

http://alexpolisonline.blogspot.com

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >