To ‘μαύρο σκυλί’ του Τσόρτσιλ: Πως εξωτερικεύουμε τα προβλήματα μας;

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Πέμπτη, 14 Μαΐου 2015 09:23

Ένας αποτελεσματικός τρόπος να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα μας είναι να τα εξωτερικεύσουμε.  Τι σημαίνει αυτό;  Καταρχήν, δεν σημαίνει απαραίτητα το να μιλήσουμε σε κάποιον για το πρόβλημα μας, δεν σημαίνει το να πούμε σε κάποιον τον «πόνο» μας.

Εξωτερίκευση σημαίνει ότι επιχειρούμε να αντικειμενοποιήσουμε και μερικές φορές να προσωποποιήσουμε το πρόβλημα που βιώνουμε.  Αυτό που ουσιαστικά κάνουμε είναι ότι καθιστούμε το πρόβλημα μας μια ξεχωριστή οντότητα και άρα ως κάτι εξωτερικό ως προς τον εαυτό μας ή την σχέση μας.  Είναι ακριβώς αυτό που είχε κάνει ο Τσόρτσιλ, πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας, ο οποίος είχε ονομάσει την κατάθλιψη που τον επισκέπτονταν συχνά ως «theblackdog» («το μαύρο σκυλί»).  Η εξωτερίκευση έχει ως συνέπεια το πρόβλημα μας, το οποίο συχνά το αποδίδουμε στον εαυτό μας ή στον άλλον ή ακόμη και στην σχέση μας, να καθίσταται λιγότερο μόνιμο και περιοριστικό.

Ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος μας αφορά τον τρόπο με τον οποίο το ορίζουμε.  Συχνά αυτό που κάνουμε όλοι μας είναι να δίνουμε κάποιους κοινούς ορισμούς στα προβλήματα μας όπως: «η γυναίκα μου δεν με καταλαβαίνει», «έχω κατάθλιψη», «είμαι ντροπαλός», «έχω χαμηλή αυτοπεποίθηση», κτλ.  Ωστόσο, θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι λεπτομέρειες όσον αφορά τις συνέπειες αυτών των προβλημάτων ή το πώς ο καθένας μας βιώνει το πρόβλημα είναι πάντοτε μοναδικές.  Αυτός είναι και ο λόγος άλλωστε που, εκτός από κάποιους γενικούς όρους, δεν μπορούμε να προβλέψουμε εκ των προτέρων τις συνέπειες ενός προβλήματος για ένα άτομο.

Το πρόβλημα και οι συνέπειες του συνδέονται πάντοτε με μια σχέση εξάρτησης.  Έτσι θα λέγαμε ότι το πρόβλημα εξαρτάται από τις επιπτώσεις του προκειμένου να επιβιώσει.  Το να αρνούμαστε την συνεργασία με τα ‘απαιτούμενα’ του προβλήματος το υπονομεύουμε και έτσι το αποδυναμώνουμε.  Η εξωτερίκευση τώρα είναι αυτή που μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε και να περιγράψουμε την σχέση μας με το πρόβλημα και με αυτόν τον τρόπο να αναλάβουμε ευθύνη για το πρόβλημα μας.

Αυτό που κάνουμε απλά και σύντομα προκειμένου να εξωτερικεύσουμε το πρόβλημα μας είναι: 1. καθιστούμε το πρόβλημα ως «το πρόβλημα» 2. καθιστούμε την σχέση μας με το πρόβλημα ως «το πρόβλημα».  Με άλλα λόγια, «το πρόβλημα» δεν είμαστε εμείς, ούτε η γυναίκα μας, ούτε το παιδί μας, ούτε η σχέση μας, αλλά κάτι έξω από όλα αυτά, όπως είπαμε, και στην συνέχεια «το πρόβλημα» γίνεται η σχέση μας με το πρόβλημα.

Αυτό που θα μας βοηθήσει να εξωτερικεύσουμε το πρόβλημα μας και έτσι να αρχίσουμε να διαχωρίζουμε τις ζωές μας και τις σχέσεις μας από αυτό είναι 2 σετ ερωτήσεων. 

Το πρώτο σετ ερωτήσεων μας βοηθάει να χαρτογραφήσουμε την επίδραση του προβλήματος στην ζωή και τις σχέσεις μας. Μας βοηθά να αναγνωρίσουμε την σφαίρα επίδρασης του προβλήματος στον χώρο της συμπεριφοράς μας, των συναισθημάτων μας, των διαπροσωπικών μας σχέσεων, στάσεων κτλ.  

Το δεύτερο σετ ερωτήσεων μας ενθαρρύνει να χαρτογραφήσουμε την δική μας επίδραση στην ‘ζωή’ του προβλήματος.  Μας βοηθάει να αναγνωρίσουμε την ικανότητα μας να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες μας.

Ένα από τα αρνητικά των επιστημονικών ορισμών των προβλημάτων μας, έχοντας συνήθως την μορφή ψυχιατρικών διαγνώσεων (π.χ. κατάθλιψη, άγχος, κτλ), είναι ότι τέτοιου είδους ορισμοί αφαιρούν το πλαίσιο του προβλήματος μας και έτσι αφαιρούν ταυτόχρονα από το άτομο τις διαθέσιμες επιλογές του οι οποίες θα του επέτρεπαν να παρέμβει στην ‘ζωή’ του προβλήματος. Τέτοιου είδους ‘ορισμοί χωρίς πλαίσιο’ λοιπόν δεν επιτρέπουν στο άτομο να επανεξετάσει τις σχέσεις του με το πρόβλημα, να εντοπίσει εναλλακτικές και έτσι το κάνουν να χάνει την αίσθηση της πρωτοβουλίας.

Η εξωτερίκευση του προβλήματος αντίθετα  δημιουργεί μια αίσθηση προσωπικής πρωτοβουλίας.  Με αυτήν τα άτομα είναι σε θέση να αναλάβουν την ευθύνη για την διερεύνηση νέων επιλογών στην ζωή τους και στην αναζήτηση νέων πιθανοτήτων και προοπτικών.  Στην πορεία βιώνουν μια πρωτόγνωρη ικανότητα να παρεμβαίνουν στην ζωή τους!  

Dr. Χρήστος Σερμπέζης

Κλινικός Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Hertfordshire

Μετεκπαίδευση στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard

Πλατεία Ειρήνης 43, Κομοτηνή

Κιν. 6972452334

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >