Είναι γνωστή και ως νόσος των καπνιστών. Αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, καθώς προκαλεί πάνω από 3.000.000 θανάτους ετησίως. Στη χώρα μας, η οποία κατέχει στο κάπνισμα την πρώτη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, ταλαιπωρεί 600.000 Έλληνες, ενώ, σύμφωνα με πιλοτική μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το 25% των ατόμων που διαγιγνώσκονται πεθαίνει εντός τριετίας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας "Μακεδονία" πρόκειται για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), μια φλεγμονή των πνευμόνων που δημιουργείται ύστερα από χρόνια έκθεση σε βλαπτικά ερεθίσματα, το κυριότερο από τα οποία είναι ο καπνός του τσιγάρου. Στην περίπτωση της ΧΑΠ, το 50% των περιπτώσεων χαρακτηρίζονται προχωρημένου σταδίου. Ωστόσο, για κάθε έναν ασθενή που γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο υπάρχει και ένας που δεν το γνωρίζει. Πάντως, η έγκαιρη διάγνωση μέσω του λειτουργικού ελέγχου των πνευμόνων (σπιρομέτρηση) και η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, συνδυαστικά με τη διακοπή του καπνίσματος, μπορούν να ανακόψουν την πορεία της νόσου και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.

Τις παραπάνω επισημάνσεις κάνουν οι επιστήμονες με αφορμή την πανελλαδική εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού με τον τίτλο «Αναπνέω», που ξεκινά το προσεχές διάστημα και εκπονείται από τη φαρμακευτική εταιρεία Novartis Hellas, με την επιστημονική υποστήριξη της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Στόχος είναι, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσεων, να εντοπίζει εγκαίρως τους πάσχοντες και να προτείνει μέτρα αντιμετώπισης της νόσου.
Η ενημερωτική εκστρατεία «Αναπνέω», που θα διαρκέσει έως το τέλος του 2014, περιλαμβάνει τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σποτ, καταχωρίσεις στα ΜΜΕ, την ηλεκτρονική σελίδα www.anapnew.gr (που φιλοξενείται στον ιστότοπο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας), αφίσες και φυλλάδια.

Παράλληλα, πλαισιώνεται από ένα πρόγραμμα ενημερωτικών ενεργειών σε μεγάλες πόλεις, καθώς και δωρεάν σπιρομετρήσεις σε όλη την Ελλάδα, με έμφαση σε ακριτικές περιοχές. Πρώτος σταθμός των επισκέψεων η Νάξος, στις 6-8 Ιουνίου.
«Τα προγράμματα ενημέρωσης του κοινού για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια βοηθούν στην ευαισθητοποίηση και την έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Κάθε ασθενής με ΧΑΠ θα κάνει περισσότερες από μία παροξύνσεις τον χρόνο και ίσως νοσηλευθεί στο νοσοκομείο ή σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Χειρότερη πρόγνωση έχουν οι ασθενείς που συνεχίζουν να καπνίζουν και δεν συμμορφώνονται με την αγωγή τους. Ωστόσο, τα σύγχρονα εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά μειώνουν τις παροξύνσεις και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών», επισημαίνει ο καθηγητής Πνευμονολογίας, διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Κωνσταντίνος Γουργουλάνης.

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι γνωστή ευρύτερα και ως νόσος των καπνιστών, διότι έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η επίπτωση της νόσου συνδέεται ευθέως με την επίπτωση της καπνιστικής συνήθειας. Ωστόσο, σε πολλές χώρες η εξωτερική, επαγγελματική και εσωτερική μόλυνση του αέρα (το τελευταίο αποτελεί αποτέλεσμα της καύσης ξύλου ή άλλων υλικών βιομάζας) αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου.
Tα συχνότερα συμπτώματα της νόσου είναι ο βήχας, η αυξημένη απόχρεμψη, το «φούσκωμα» και η δύσπνοια. Σε πιο προχωρημένα στάδια ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει συριγμό, κυάνωση, καθώς και συστηματικές εκδηλώσεις, όπως καχεξία, μυϊκή αδυναμία, οστεοπόρωση, κατάθλιψη, αναιμία χρόνιας νόσου και σημεία πνευμονικής καρδίας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ΧΑΠ είναι σήμερα η τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως και υπολογίζεται πως είναι υπεύθυνη για το 5% όλων των θανάτων παγκοσμίως, ενώ έως το 2020 αναμένεται να αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου και την πέμπτη αιτία αναπηρίας.

Υπολογίζεται ότι οι πάσχοντες ανέρχονται σήμερα στα 450.000.000-500.000.000. Η παγκόσμια επίπτωση της ΧΑΠ στον γενικό πληθυσμό υπολογίζεται στο 10% σε ενήλικες ηλικίας άνω των 40 ετών. Το 50% των πασχόντων είναι ηλικίας κάτω των 65 ετών. Η επίπτωση της νόσου αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τις επόμενες δεκαετίες, λόγω της συνεχιζόμενης έκθεσης στους παράγοντες κινδύνου (κυρίως κάπνισμα) και της γήρανσης του πληθυσμού.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, η ΧΑΠ αποτελεί σοβαρή αιτία νοσηρότητας και θνητότητας και στην Ελλάδα. Η επίπτωσή της φτάνει στο 8,4% στον γενικό πληθυσμό (11,6% στους άντρες και 4,8% στις γυναίκες).
«Η νόσος μπορεί να προληφθεί με την αποφυγή των παραγόντων κινδύνου και κυρίως με τη διακοπή του καπνίσματος. Όλοι οι καπνιστές ηλικίας άνω των 40 ετών με ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 10 ετών επί ένα πακέτο πρέπει να υποβάλλονται σε σπιρομέτρηση. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί αποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες που οδηγούν στη μείωση των παροξύνσεων της νόσου, στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών καθώς και στη μείωση της θνητότητας», αναφέρει ο πνευμονολόγος, αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνος της Μονάδας Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας στο ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός» και ειδικός γραμματέας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Θεόδωρος Βασιλακόπουλος.

Με τα περισσότερα συστήματα υγείας των προηγμένων κρατών να δέχονται ισχυρές πιέσεις εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, η ΧΑΠ μπορεί να χαρακτηριστεί ως ουσιαστική «απειλή» για την βιωσιμότητά τους. Εξάλλου, σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, βρίσκεται μέσα στην πρώτη πεντάδα των δαπανών για την υγεία παγκοσμίως. Στην Ευρώπη το συνολικό ετήσιο κόστος που αφορά στη θεραπεία της ΧΑΠ αγγίζει τα 38,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το μηνιαίο κόστος ανέρχεται σε 50 ευρώ μόνο για τη φαρμακευτική θεραπεία πρώιμου σταδίου, ενώ σε περίπτωση αντιμετώπισης των οξειών επιπλοκών της νόσου, έκαστη ημέρα νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας φτάνει στα 3.800 ευρώ. Το 80% του ποσού αυτού αναλογεί στη φαρμακευτική θεραπεία.

Πάντως στη χώρα μας αναμένεται η κυκλοφορία νέων βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων για τη νόσο εντός των προσεχών 2-3 μηνών. Πρόκειται για καινοτόμα φάρμακα τα οποία έχουν πάρει τιμή και θα αποζημιώνονται πλήρως από τα ασφαλιστικά ταμεία. Ωστόσο, η ένταξή τους στο δελτίο τιμών φαρμάκων αναμένεται μετά την εξέταση των ενστάσεων που έχουν καταθέσει οι φαρμακευτικές εταιρείες ως προς την τιμολόγησή τους στον ΕΟΦ.