Πώς αντιδρά η εκκλησία στο άνοιγμα των καταστημάτων και τις Κυριακές. Ιστορική αναδρομή σε μια θρησκευτική αργία, ετυμηγορία, διαπραγματεύσεις και... "εξάψαλμοι"
Το υπουργείο Ανάπτυξης έριξε λάδι στη φωτιά και έδωσε το σήμα για να ξεσπάσει "ιερός" πόλεμος. Αφορμή, το άνοιγμα των καταστημάτων και τις Κυριακές. Το νομοσχέδιο έγινε δεκτό από τους Μητροπολίτες με απειλές αφορισμών, επιθέσεις και με έντονο προβληματισμό.
Η αντίθεση της Εκκλησίας εκφράστηκε τόσο από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο αλλά και από την Ιερά Σύνοδο. Ας δούμε όμως ποια ήταν η πρόταση του υπουργείου Ανάπτυξης και τί προβλέπει το τελικό νομοσχέδιο που υπερψηφίστηκε.
Κυριακή, γιορτή και σχόλη;
Η πρώτη πρόταση του υπουργείου Ανάπτυξης προέβλεπε πλήρη απελευθέρωση του ωραρίου, δίνοντας τη δυνατότητα στα μικρά καταστήματα (κάτω των 250 τ.μ. και εξαιρουμένων των αλυσίδων καταστημάτων, πολυκαταστημάτων και εμπορικών κέντρων) να λειτουργούν και τις 52 Κυριακές του έτους.
Στη συνέχεια και προκειμένου να αποφευχθεί νέα κυβερνητική κρίση επιτεύχθηκε πολιτικός συμβιβασμός και το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή συμπεριέλαβε μεταξύ άλλων την προαιρετική λειτουργία όλων των καταστημάτων 7 Κυριακές τον χρόνο, ενώ για τη λειτουργία των μικρών καταστημάτων τις υπόλοιπες Κυριακές του έτους, την απόφαση θα τη λαμβάνουν οι αντιπεριφερειάρχες εκτός από την Αθήνα, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη, όπου θα αποφασίζουν οι δήμαρχοι.
Σε ό,τι αφορά τα καταστήματα (κάτω των 250 τ.μ) σε μια προσπάθεια συμβιβασμού μεταξύ των διαφορετικών απόψεων και κατευνασμού των έντονων αντιδράσεων των μικρών εμπόρων και των εμποροϋπαλλήλων, ο υπουργός προχώρησε σε νέες αλλαγές:
-ορίζεται ότι ο αντιπεριφερειάρχης είναι υποχρεωμένος να εκδώσει μέσα σε ένα τρίμηνο "αιτιολογημένη απόφαση" για το άνοιγμα των καταστημάτων, αλλιώς θα έχει κυρώσεις. Προστέθηκε επίσης η δυνατότητα αναθεώρησης της απόφασης μια φορά το χρόνο, αρχής γενομένης από το 2015.
-ξεκαθαρίζεται ότι ο αντιπεριφεριάρχης μπορεί να αποφασίζει και για συγκεκριμένες περιοχές μέσα στο χώρο ευθύνης του.
-για τις τουριστικές περιοχές για τις οποίες, όπως είπε ο Κ. Χατζηδάκης, διατυπώθηκε η κριτική ότι οι ρυθμίσεις μπορεί να λειτουργήσουν περιοριστικά "καθιστούμε σαφές ότι σε σχέση με το ωράριο που ισχύει στις τουριστικές περιοχές δεν αλλάζει τίποτα".
Επιπλέον μετά από απαίτηση του ΠΑΣΟΚ, που διατύπωσε ο εισηγητής του Μιχάλης Κασσής, ο υπουργός Κ.Χατζηδάκης ανακοίνωσε ότι αποσύρεται η διάταξη που δίνει την δυνατότητα στους δημάρχους Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης να ορίζουν πόσες Κυριακές θα είναι ανοικτά τα καταστήματα κάτω των 250 τ.μ. Η αρμοδιότητα αυτή θα ανήκει στους αντιπεριφερειάρχες.
Θρησκευτικός "συμβιβασμός" - Μετά τη Θεία Λειτουργία το κυριακάτικο άνοιγμα των καταστημάτων
Με αλλαγές που είχαν γίνει νωρίτερα στην Επιτροπή, προβλέφθηκε επίσης συγκεκριμένο εύρος ωραρίου λειτουργίας τις Κυριακές, μετά τις 11 το πρωί (λαμβάνοντας υπόψη τις θρησκευτικές ανάγκες) έως τις 8 το βράδυ. Δεν αλλάζει πάντως το καθεστώς στις τουριστικές περιοχές όπου επιτρέπεται από την υφιστάμενη νομοθεσία διευρυμένο ωράριο.
Συγκεκριμένα, όπως δήλωσε ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής ο αρμόδιος υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης τα εμπορικά καταστήματα θα ανοίγουν μετά τις 11 το πρωί, δηλαδή μετά την ολοκλήρωσης της κυριακάτικης θείας λειτουργίας.
Ο κ. Χατζηδάκης μεταξύ άλλων τόνισε: "Η Κυριακή είναι αργία και δεν πρέπει τα μαγαζιά να λειτουργούν την ώρα που έχουμε εκκλησία. Ρητώς θα προβλέπεται ότι τα καταστήματα θα ανοίγουν από τις 11 το πρωί και μετά". Όπως υπογράμμισε ο υπουργός Ανάπτυξης, τις Κυριακές εργάζονται ήδη πλειάδα επαγγελματιών και καταστημάτων, ενώ υπογράμμισε ότι η ρύθμιση είναι προαιρετική.
Η αντίδραση της Εκκλησίας
Η Εκκλησία της Ελλάδος είχε διατυπώσει εξ αρχής πάντως με σαφήνεια την πλήρη αντίθεσή της στο μέτρο της κυριακάτικης λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων. Κατά του μέτρου έχει ταχθεί προσωπικά τόσο ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος και πλήθος Μητροπολιτών, ενώ και η Ιερά Σύνοδος στις 25 Ιουνίου επανέλαβε, με γραπτή ανακοίνωσή της, την παγιωμένη θέση της Εκκλησίας να παραμείνει η Κυριακή αργία.
"Η Ιερά Σύνοδος, όπως παλαιότερα, έτσι και τώρα έχει τοποθετηθεί με σαφήνεια και ευθύτητα πάνω στο θέμα αυτό. Η ημέρα της Κυριακής, όπως εμφανέστατα δηλώνεται και από το περιεχόμενο της λέξης, είναι ημέρα αφιερωμένη στον Κύριο", ανέφερε το συνοδικό ανακοινωθέν επισημαίνοντας ότι "ως εκ τούτου η θέση της Εκκλησίας είναι:
Η Κυριακή να παραμείνει αργία, ώστε να δίδεται η ευκαιρία στους χριστιανούς όχι μόνο να λατρεύουν το Θεό τους, αλλά και να τους παρέχεται η δυνατότητα να αναπαύονται από τον κόπο της εβδομάδος και να προετοιμάζονται και να προγραμματίζουν τις όποιες κινήσεις τους για την επομένη που ξεκινά. Γι᾿ αυτό εκφράζουμε την ευχή να εισακουσθεί η θέση της Εκκλησίας, των χριστιανών και των ανθρώπων του εμπορίου, για να παραμείνει η από αιώνων ισχύουσα αργία της Κυριακής".
Στη φωνή αντίδρασης της Εκκλησίας της Ελλάδος προστέθηκε και η Ιερά Επιστασία του Αγίου Όρους.
Η Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους εξέφρασε την αντίθεσή της για το νέο νόμο που επιτρέπει τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Με επιστολή της στον Υπουργό Ανάπτυξης ζήτησε την αναθεώρηση του άρθρου "Λειτουργία καταστημάτων τις Κυριακές". Επίσης ζήτησε από τους βουλευτές να "αρθούν στο ύψος των περιστάσεων" και να μη επιτρέψουν την ψήφιση του νόμου.
Τελευταίο επεισόδιο επίθεσης από πλευράς εκκλησίας κατά του νέου νόμου, ήταν οι δηλώσεις του Μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Ιερεμία.
"Θα χαιρετώ με αγάπη και με σεβασμό έναν χριστιανό γύφτο και μια γύφτισσα, αλλά θα αποστρέφομαι τον βουλευτή και τον υπουργό εκείνο, που ψήφισε νόμο για την κατάργηση της Κυριακής ημέρας", δήλωσε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Σεραφείμ: "Να μην ξαναπατήσουν το πόδι τους στην εκκλησία όσοι ψήφισαν τον νόμο"
Λάβρος (για ακόμα μία φορά) ήταν ο Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ.
Με ανακοίνωση του κατακεραύνωσε το νόμο για τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές και προειδοποίησε "όσους βουλευτές τον ψηφίσουν να μην ξαναπατήσουν το πόδι τους στην εκκλησία".
"Παύουν να έχουν οποιαδήποτε σχέση με την Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς και θα τους απαγορευθεί οποιαδήποτε παρουσία τους σε οποιαδήποτε λατρευτική σύναξη της Μητρόπολης, διότι, καταπάτησαν το νόμο του Θεού" τόνισε χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση της η Μητρόπολη Πειραιώς.
Μάλιστα, ο Σεραφείμ προειδοποίησε τους βουλευτές "να αναλογιστούν την πολιτική τύχη της τέως υπουργού Μαριέττας Κουτσίκου-Γιαννάκου και του Πειραιώτη υφυπουργού Γεωργίου Καλού, των "αρχιτεκτόνων" της εκδιώξεως των κληρικών από τα σχολεία".
Μητροπολίτης Αμβρόσιος: "Καταραμένη η εργασία την Κυριακή"
Την έντονη αντίδρασή του στο νομοσχέδιο για ανοικτά καταστήματα τις Κυριακές εξέφρασε μέσα από το προσωπικό του ιστολόγιο και ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, Αμβρόσιος, τονίζοντας ότι "η εργασία της Κυριακής είναι καταραμένη".
"Η Πολιτεία, παρασυρόμενη ή και καθοδηγούμενη από τις μασσωνικές και τις αθεϊστικές αρχές της παγκοσμιοποιήσεως, αποπειράθηκε να καταργήσει την αργία της Κυριακής! Δεν της έφθανε, βλέπετε, το γεγονός, ότι κατά τις έξι υπόλοιπες εργάσιμες ημέρες της εβδομάδος "ψυχή δεν πατάει στο μαγαζί μου", όπως επί λέξει χαρακτηριστικά μας έλεγε κάποιος καταστηματάρχης εδώ στο Αίγιο, επιχειρεί να ανοίξει τα καταστήματα και την "άλλη", την "εβδόμη ημέρα" ή αλλιώς "τήν ημέρα του Κυρίου", έτσι ώστε να ανατραπεί ἐκ βάθρων η όποια ισορροπία στην εκκλησιαστική, την οικογενειακή και την κοινωνική ζωή των Ελλήνων πολιτών" έγραψε ο Αμβρόσιος.
"Ο χρόνος της Κυριακής δεν είναι δικός μας! Ανήκει στον Θεό! Άρα ο χρόνος που χρησιμοποιείται για βιοπορισμό μας, για κέρδος κλπ., είναι χρόνος κλεμμένος! Τον κλέβουμε από τον Θεό! Επομένως τα παράγωγα αυτού του χρόνου είναι καταραμένα! Δεν έχουν την ευλογία του Θεού!", καταλήγει ο ίδιος.
"Ποτέ την Κυριακή" από τον Μεσογαίας Νικόλαο
Ο μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος, προέβη σε εκκλήσεις ασκώντας έντονη κριτική στην κυβέρνηση χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως: "κάποιοι αποφάσισαν να φορολογήσουν και τον Θεό".
Ο Μητροπολίτης κάλεσε τους πιστούς να στηρίζουν τους εμπόρους που δεν παραβιάζουν την αργία. "Με αυτόν τον τρόπο και αυτοί θα βοηθηθούν και εμάς θα ευλογήσει ο Θεός", σημείωσε σε επιστολή του.
Έστρεψε δε τα πυρά του και σε άλλες αποφάσεις της Πολιτείας στις οποίες χρεώνει ότι στρέφονται κατά της Εκκλησίας. Θεωρεί μάλιστα ότι "δημιουργείται ένας λαός που ενοχλείται από την θέα των ναών και τους ήχους των καμπανών".
"Οι αγιασμοί και οι ευλογίες περιορίζονται. Το μάθημα των θρησκευτικών είτε διαστρέφεται είτε αποβάλλεται από την εκπαίδευση των παιδιών ως ανεπιθύμητο".
Άνθιμος: ''Είναι δάκτυλος εις βάρος της Ορθοδοξίας η κατάργηση της Κυριακής''
"Η Κυριακή είναι μέρα Κυρίου. Ποιος θα βάλει τα χέρια του στη φωτιά κ. υπουργέ της εργασίας; Αν τα βάλετε θα καούν. Δεν μπορούμε να το δεχτούμε αυτό".
Με τα λόγια αυτά, από άμβωνος, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος, προειδοποίησε την κυβέρνηση ότι το μέτρο των υπουργών Εργασίας και Ανάπτυξης θα πολεμηθεί από την Εκκλησία.
"Γιατί; Θέλω να το πω από τις θέσεως αυτής. Θα προταθεί από την Ιερά Σύνοδο κι εμείς με κηρύγματα, θα κηρύξουμε αντίσταση κατά της καταργήσεως της Κυριακής αργίας. Αν και λένε ότι τα καταστήματα θα λειτουργούν μετά τις 10, δε γίνεται έτσι η συμμετοχή στην προσευχή της Κυριακής. Γίνεται μακριά από τις συναλλαγές, τις στενοχώριες, για να συμμετάσχουμε στη Θεία Λειτουργία.
Γιατί να μας χαλάσουν την Κυριακή μας; Τι κάναμε; Μήπως νομίζουν ότι θα αποκτήσουν κάποιες θέσεις εργασίας; Είναι λάθος! Γιατί δεν μπορούν οι επιχειρηματίες να πληρώνουν τους υπαλλήλους που θα είναι και την Κυριακή και από τη Δευτέρα. Είναι εκ προοιμίου αποτυχημένη, πράξη ακυρώσεως της Ιεράς παραδόσεως της Εκκλησίας. Πράξη που θα πολεμηθεί", τόνισε ο ίδιος.
Όπως είπε, η Κυριακή των Χριστιανών είναι "παράγων πολιτιστικός υπ αριθμόν 1". Θύμισε ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος κι ο Θεοδόσιος θέσπισαν με νόμους την αργία της Κυριακής, η οποία διατηρήθηκε "παρά το ότι περάσαμε την κυριαρχία των Τούρκων τόσων αιώνων".
Ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ζήτησε από τους αρμόδιους υπουργούς να ξανασκεφτούν το μέτρο: "Αν έγινε κάποια εκτίμηση λανθασμένη και δεν ξέρουμε ότι η αργία της Κυριακής είναι παρμένη από τον Γολγοθά, το μαρτύριο του Κυρίου, μην βάζετε τα χέρια σας σε τέτοια γεγονότα κατακαίοντα, της πνευματικής μας ζωής. Για κάντε ένα δημοψήφισμα να δούμε ποιος θα δεχτεί να χάσουμε την Κυριακή αργία", είπε και κατέληξε:
"Είναι δάκτυλος εις βάρος της Ορθοδοξίας η κατάργηση".
Επιστολή - Διαμαρτυρία απέστειλε και ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς προς τους Βουλευτές για την κατάργηση της αργίας της Κυριακής.
"Ἡ κατάργησι τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς θά ἐξωντώσῃ τά μικρά ἐμπορικά καταστήματα γιατί οἱ ἰδιοκτῆτες τους δέν θά μποροῦν νά πληρώνουν ὑπερωριακές ἀπασχολήσεις προσωπικοῦ, οἱ ἴδιοι δέ δέν θά ἀντέξουν στήν συνεχῆ ἐργασία ἑπτά ἡμερῶν.
Ἔπειτα, ἡ Κυριακή εἶναι ἡμέρα λατρείας τοῦ Τριαδικοῦ μας Θεοῦ, ἡμέρα ἀφιερωμένη στόν Κύριο, στήν ἀνάπαυσι καί τήν καλλιέργεια ἔργων ἀγάπης τῶν χριστιανῶν.
Ἀλήθεια, ζοῦμε στήν ὀρθόδοξο χριστιανική Ἑλλάδα ἤ σέ κάποια ἀλλόθρησκη χώρα;", γράφει ο ίδιος.
"Ἄν καταργηθῇ καί ἡ ἀργία τῆς Κυριακῆς, πότε θά ἐκκλησιασθῇ ὁ χριστιανός; Πότε θά ζήσῃ τό μυστήριο τῆς Θείας Λειτουργίας, τό ὁποῖο τόν ἀναγεννᾶ, τόν φωτίζῃ, τόν χαριτώνῃ, τόν ἑνώνει μέ τό Θεό;
Πότε τά παιδιά μας, τά ὁποῖα δυστυχῶς εἶναι ἀκατήχητα καί ἕρμαια τῆς κάθε ἀνατρεπτικῆς καί διαστροφικῆς ἰδεολογίας, θά ἀκούσουν θεῖο κήρυγμα;
Πότε θά κατηχηθοῦν, ὅταν τήν Κυριακή ἡ οἰκογένεια ἐργάζεται; Δέν βλέπουμε πόσο ἀγρίεψε ὁ κόσμος μας; Ἐπιμένουμε ἀκόμη στήν αὐτοκαταστροφή μας;
Τήν ἀργία τῆς Κυριακῆς τήν ἐθέσπισε ἡ Α' Οἰκουμενική Σύνοδος, ἀποτελουμένη ἀπό ἁγίους καί θεοφόρους Πατέρες καί προεδρευομένη ἀπό τόν ἅγιο Μέγα Κωνσταντῖνο.
Τήν ἀργία τῆς Κυριακῆς τήν σεβάσθηκαν τόσοι αἰῶνες καί οἱ πιό ἄσπονδοι ἔχθροί τῆς ὀρθοδόξου ἀληθείας!
Ἐμεῖς σήμερα θά τήν καταργήσουμε; Εἴμαστε τόσο σοφοί;", καταλήγει.
Μια αργία - κατάκτηση
Όπως γράφει ο Νίκος Ποταμιάνος, διδάκτορας ιστορίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης:
"Η καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας το 1909, έναν αιώνα πριν, ήταν το πρώτο μέτρο εργατικής νομοθεσίας που ψηφίστηκε στην Ελλάδα. Το ξήλωμα, στα χρόνια των μνημονίων, κάθε νομικού πλαισίου που περιορίζει τον βαθμό εκμετάλλευσης της μισθωτής εργασίας δεν θα μπορούσε να την αφήσει αλώβητη. Έχει ενδιαφέρον, πιστεύουμε, μια αναδρομή στο ιστορικό της καθιέρωσής της και η εξέταση των κοινωνικών και ιδεολογικών συμμαχιών που την προώθησαν. Ίσως εκπλήξει τον αναγνώστη η (διαφορετική από τη σημερινή) στάση των μεγάλων και μικρών εργοδοτών απέναντι στην αργία της Κυριακής, την οποία θα προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε με βάση τις διαφορετικές δομές .
Η τήρηση της αργίας με βάση τις χριστιανικές επιταγές παρέμενε ζωντανή ως πρακτική σε πολλούς βιοτεχνικούς κλάδους και σε εργοστάσια, σε γενικές γραμμές όμως είχε ατονήσει κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα στην Ελλάδα.
Σε επιμέρους πόλεις και κλάδους επιτυγχάνονταν συχνά λιγότερο ή περισσότερο βραχύβιες συναινέσεις για το κλείσιμο των καταστημάτων τις Κυριακές, αρκούσε όμως η πεισματική άρνηση ελάχιστων επαγγελματιών να συμμετάσχουν στο κλείσιμο για να ναυαγήσουν οι σχετικές προσπάθειες. Στις αρχές του 20ού αιώνα είχε γίνει πια συνείδηση ότι δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί μια μόνιμη "συνεννόηση κυρίων" και απαιτούνταν νομοθετική ρύθμιση.
Το ζήτημα το έθεταν επί τάπητος κυρίως οι εργατικές διεκδικήσεις – οι οποίες αποτελούσαν συνήθως και την κινητήρια δύναμη πίσω από τις συμφωνίες μεταξύ των εργοδοτών τους που αναφέραμε. Στην Αθήνα η διαμάχη επικεντρώθηκε ιδίως στα "εμπορικά" καταστήματα (ένδυσης, υπόδησης κλπ) των κεντρικών δρόμων, με σημαντικότερες κινητοποιήσεις αυτές του 1890, 1891 (απεργία) και 1896, καθώς και στους τυπογράφους (1882 και 1909-1910), στους ζαχαροπλάστες (1896 και 1899), στους κουρείς (1894, 1902 και 1903), στους αρτοποιούς (1879, 1904-1905 κ.ε.) και λίγο πριν το 1909 στα παντοπωλεία.
Η καθιέρωση λοιπόν της κυριακάτικης αργίας μετά το κίνημα στο Γουδί βασιζόταν σε ένα αίτημα που είχε πια ωριμάσει – αντίθετα με τις εκτιμήσεις που συχνά συναντάμε στη βιβλιογραφία για το πρόωρο της εργατικής νομοθεσίας της δεκαετίας του 1910. Θεμελιώθηκε στη βούληση του Στρατιωτικού συνδέσμου να δείξει ένα φιλολαϊκό πρόσωπο, στη βραχύβια συμμαχία του με τις "συντεχνίες", σ’ ένα γενικότερο μεταρρυθμιστικό πνεύμα που εκφράστηκε με την ψήφιση εκατοντάδων νόμων από τη βουλή μετά το κίνημα και στη στήριξη συντηρητικών πατερναλιστών όπως ο Κ. Παπαμιχαλόπουλος που εισηγήθηκε τον σχετικό νόμο στη βουλή. Η αργία της Κυριακής καθιερωνόταν με διαφορετικούς όρους σε κάθε επάγγελμα, και καταρχάς σε τρεις μόνο πόλεις (Αθήνα, Πειραιά και Βόλο):
Μπορούσε να επεκτείνεται σε άλλους δήμους εφόσον το ζητούσαν τα κατά τόπους δημοτικά συμβούλια, και στα επόμενα χρόνια δημοσιεύεται ένας μεγάλος αριθμός διαταγμάτων που αφορούν την ισχύ ή την κατάργηση της αργίας σε διάφορες πόλεις και χωριά, συχνά με το ίδιο δημοτικό συμβούλιο να αλλάζει την απόφασή του σε μικρό χρονικό διάστημα".
Τελικά, η καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας οφείλεται στην κυβέρνηση Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, που ψήφισε ειδικό νόμο, ο οποίος δημοσιεύθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου 1909 και άρχισε να εφαρμόζεται την πρώτη Κυριακή του νέου χρόνου, στις 4 Ιανουαρίου 1910.
Κυριακή Αργία- Πώς αμείβεται
Τι ισχύει όμως για την αμοιβή της κυριακάτικης εργασίας;
Οι εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας είναι έξι σύμφωνα με το νόμο, όπου δεν έχει εφαρμοσθεί ήδη το πενθήμερο. Η 7η ημέρα, κατά κανόνα η Κυριακή, είναι υποχρεωτική ημέρα εβδομαδιαίας ανάπαυσης. Η εβδομαδιαία ανάπαυση αποτελεί δικαίωμα του μισθωτού και υποχρέωση του εργοδότη.
Το προσωπικό που θα απασχοληθεί νόμιμα κατά την Κυριακή, αμείβεται με το νόμιμο ημερομίσθιο ή το 1/25 του μισθού προσαυξημένο με 75% στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο. Ευνοϊκότερες ρυθμίσεις υπερισχύουν.
Όταν η υποχρεωτική αργία συμπίπτει με ημέρα Κυριακή ισχύουν τα εξής:
α)Δεν γεννάται θέμα μεταθέσεώς της σε άλλη εργάσιμη μέρα, διότι όπως είναι γνωστό τόσο για τον ιδιωτικό όσο και το Δημόσιο τομέα καταργήθηκαν οι διατάξεις περί μεταθέσεως των αργιών, όταν συμπίπτουν με ημέρα Κυριακή (άρθρο 7 του Ν.1400/83).
β) Οι επιχειρήσεις που θα λειτουργήσουν την Κυριακή που συμπίπτει με την υποχρεωτική αργία οφείλουν: α) Σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο, το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο και προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί επί του νομίμου ημερομισθίου τους. Επιπλέον οφείλουν να χορηγήσουν αναπληρωματική ανάπαυση (ρεπό) σε άλλη εργάσιμη ημέρα της εβδομάδας.
γ) σε όσους αμείβονται με μηνιαίο μισθό οφείλουν προσαύξηση 75% του νομίμου μισθού τους και αναπληρωματική ανάπαυση, είτε πρόκειται για επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις περί υποχρεωτικής ανάπαυσης την Κυριακή και τις ημέρες αργίας είτε για επιχειρήσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις αυτές. Ζήτημα καταβολής και του 1/25 του μηνιαίου γεννάται μόνο δεν χορηγηθεί αναπληρωματική μέρα ανάπαυσης
Σε ορισμένες επιχειρήσεις, που ορίζονται από το νόμο, επιτρέπεται η εργασία κατά την Κυριακή. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να δοθεί αναπληρωματική ημέρα ανάπαυσης στον εργαζόμενο μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Προϋπόθεση για να χορηγηθεί ολόκληρη ημέρα αναπληρωματικής αργίας είναι να εργασθεί κατά την Κυριακή άνω των 5 ωρών. Σε περίπτωση που απασχοληθεί λιγότερο από 5 ώρες χορηγούνται αντίστοιχες ώρες ανάπαυσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το θέμα θα συζητηθεί στην Τακτική Συνεδρίαση της Ιεραρχίας τον Οκτώβρη.
Sunday on my mind
Και για το τέλος, ας κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή σχετικά με την Sun-Day.
Οι ιστορικές πηγές για την καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας, μάς ταξιδεύουν περίπου 1700 χρόνια πίσω.
Ο τότε ηγέτης της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, Κωνσταντίνος ο Α΄, (ο γνωστός σε όλους Μέγας Κωνσταντίνος) βασιζόμενος στο διάταγμα των Μεδιολανών (Μιλάνου) το 313 μ.X περί ανεξιθρησκίας, (που νομιμοποίησε τον Χριστιανισμό), καθιέρωσε την αργία της Κυριακής.
Ο Κωνσταντίνος που παρέμεινε ειδωλολάτρης μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του, όταν και βαπτίστηκε Χριστιανός, ήταν γνωστός λάτρης της θεότητας του ήλιου (στα λατινικά sol), ως υπέρτατης θεότητας.
Έτσι ο ίδιος καθιέρωσε ως αργία την ημέρα (λατ. dies) που ήταν γνωστή ως Ημέρα του Ήλιου (Dies Solis- εξ ου και το αγγλικό Sunday), στις 7 Μαρτίου του 321 μ.Χ.
Η Κυριακή στα λατινικά και πρώιμα Βυζαντινά λεγόταν Dies Solis. Οι Άγγλοι επηρεάστηκαν από αυτή την ονομασία και την προσφώνησαν Sunday, οι Γερμανοί Sonntag, οι Δανοί και οι Νορβηγοί sondag ενώ η ισλανδική και σουηδική εκδοχή είναι sunnudagur και sondag αντίστοιχα.
Οι Έλληνες, ονόμασαν την ημέρα "Κυριακή" από τη λέξη Κύριος, λόγω του ότι είναι η ημέρα κατά την οποία ξεκουράστηκε ο Κύριος μετά τη δημιουργία του Κόσμου, σύμφωνα με τη Γένεση.
Σήμερα αναγνωρίζεται παγκοσμίως το διεθνές πρότυπο ISO 8601 για τις ημερομηνίες και ώρες, το οποίο αναφέρει τη Δευτέρα ως πρώτη ημέρα της εβδομάδας και όχι την Κυριακή.